{
    "title": "Domates",
    "image": "https://www.domates.gen.tr/images/domates.jpg",
    "date": "19.01.2024 21:38:19",
    "author": "Sakine Çankaya",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Domates:</b> Latince ismi, Lycopersicon esculentum olan yaprakları tüylü, çiçekleri salkım gibi olan patlıcangillerden meyvesi de yenebilen bir türüdür. Ana vatanı Orta Amerika ve Güney Amerika'dır. 1-3 metre boya sahip olabilen <b>domates</b> bitkisinin hafif ve odunsu bir gövdesi bulunmaktadır. Yaprak uzunluğu, 10-25 cm olan yapraklarının ise üzerinde 5-9 yaprakçık bulunur. Yaprakları tüylüdür. 1-2 cm uzunluğunda ve genellikle sarı olan domates çiçekleri bir sap üzerinde 3-12 adet kadardır. Genellikle kırmızı renkli, yenilebilen meyvesi yabani bitkilerde 1-2 cm çapında iken, kültür bitkilerinde daha büyük olmaktadır. Bol vitaminli ve yemeklerde bolca kullanılan bir sebzedir. 150'ye yakın çeşidi bulunmaktadır. Çiğ olarak (Salata halinde), yahut yemeklere katılarak tüketilir. Ayrıca yazdan suyu sıkılıp salçası yapılarak saklanabilir, böylece kışın da yemeklere konmak imkânı sağlanmış olmaktadır. Memleketimizde sırık domatesi ve yer domatesi olmak üzere başlıca iki çeşidi bulunmaktadır. Sırık domatesi, yuvarlak ve sert, yer domatesi ise daha dilimli olur. <b>Domates</b> şekil, renk, kullanma durumuna göre veya kültür çeşidine göre farklılık göstermektedirler. Taze tüketim için orta büyüklükte yuvarlak, parlak ve çok iyi renk almış domatesler tercih edilmektedir. Su ve salça çıkartılması için çok sayıda, küçük tohumlar, aynı zamanda çekirdekleri ufak çeşitler yetiştirilmektedir. Domates, daha ılık ve sıcak iklimleri sever. Yaz mevsimi güneşi bol ve sıcak geçen bölgelerde, meyveleri şekerli tadı ile, renkleri koyu kırmızı ve pek lezzetli olup, soğuk havaya dayanamazlar. Geçirgen toprağın olmasını ister. Tınlı-kumlu, tınlı-kireçli veya tınlı topraklarda iyi yetişmektedir.</div><div><br></div><div><b>Domates:</b> Ekim'i yapılırken metrekareye 5-6 gr tohum gelecek şekilde sıra şeklinde ya da serpme olarak yapılmaktadır. 250-400 bin adet tohumu yaklaşık olarak 1 kg gelebilmektedir. Ekimden sonra tohumların üzeri 1 cm'yi bulacak kadar, kalınlıkta olacak şekilde harç ile örtülür ve hafifçe bastırılarak süzgeçli kovalar ile tohumların bulunduğu kısma inecek kadar çimlenme suyu verilmektedir. Yer domatesi için sıra arası 140-150 cm, sıra üzeri ise 40-50 cm, sırık domateslerde ise sıra arası 75-80 cm, sıra üzeri 40-50 cm olabilecek şekilde dikim yerleri hazırlanmalıdır. Domatesin içerisinde, C vitamini, A vitamini, folik asidin ve potasyumun bulunduğu birçok faydalı madde içermektedir. C vitamini vücutta antioksidan görevi görüp, A vitamini bağışıklık sistemi, cilt dokularının canlı kalması ve göz için gerekli olmaktadır. Folik asit kan yapımında, sinir sistemi hastalıklarında ve pek çok metabolik rahatsızlıklarda önemli destekler sağlamaktadır. Potasyum, sağlıklı bir gelişim ve büyüme için gerekli bir diğer maddedir, ayrıca kalp sağlığı açısından büyük önem taşır.</div><div><br></div><div><b>Domatesin faydaları ise</b></div><div><ul><li>Cildi korur, yaşlanmayı geciktirir.</li><li>Kolesterolü düşürücü etkisi vardır.</li><li>Kanama eğilimini azaltarak, damar duvarını genişletir.</li><li>Yaşlılığa bağlı katarakt, oluşumunu geciktirir.</li><li>Yaşlılığa bağlı görme sorunlarını önler.</li><li>Romatizma ya bağlı sorunları azaltır.</li><li>Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.</li><li>A, C ve E vitamin gibi antioksidan içeriği ile kansere yakalanma riskini azaltır.</li><li>Kalp hastalıklarına yakalanma riskini ve felç geçirme tehlikesini önlemektedir</li></ul></div>"
        }
    ]
}